TEMİZLİK TÜRLERİ
KAVRAM
Piyasada kullanılan yüzey malzemesi türü ve mekan türü arttıkça, temizlik yöntemlerinde de farklılaşmalar ortaya çıkmaktadır. Örneğin, plastik yüzey ile ahşap yüzey için kullanılan temizlik yöntemi, yine, bir hastane ile otel odası temizliğinde uygulanan işlemler ve kimyasallar farklılık göstermektedir. Dolayısıyla, her farklı alan için farklı temizlik işlemlerini uygulamak gerekmektedir. Yapılan incelemelerde, temizlik konusunun özellikle, beş farklı boyutta yürütüldüğü ve bu süreçlerin tamamının uygulanması durumunda alanın tam temizliğinin söz konusu olduğu görülmektedir.
Bunlar;
• Fiziksel temizlik: Yüzeylerin toz, çöp, döküntü vb. görünen kirlerden arındırılması,
• Kimyasal temizlik: Yüzeylerin temizlenmesi amacıyla çeşitli kimyasal maddelerin kullanılması,
• Bakteriyolojik temizlik: Gözle görülmeyen, hastalık yapabilen çeşitli patojen (bakteriler, mantarlar ve virüsler) mikroorganizmaların yüzeylerden temizlenmesi, dezenfeksivon,
• Osmolojik temizlik: Ortamda kokuya neden olan, görünen ve görünmeyen kirlerin giderilmesi,
• Entomolojik temizlik: Ortamda haşere olmaması için yapılan temizlik ve kontroldür.
Temizlik türünün amacına göre gruplandırılması kapsamında üzerinde sıkça durulan bir başka temizlik türü ise hijyendir. Hijyen, birey ve toplumlarda sağlığın korunması, devam ettirilmesi ve yükseltilmesi için gerekli bilgi ve uygulamaları içerir. Dolayısıyla, görünen temizlik yanında, görünmeyen mikroorganizma ya da sağlığı tehdit eden tüm unsurlardan arındırılmış temizlik bu kapsamda yer alır. Başka bir ifadeyle, yukarıdaki sıralamadaki fiziksel temizlikten, entomolojik temizliğe kadar olan tüm süreçlerin gerçekleşmesi ile hijyenik temizliğin sağlanması mümkün olmaktadır.
Temizlik programı, amaçlarına göre hazırlanabileceği gibi, farklı kriterlere göre de hazırlanabilir. Temizlik işleriyle ilgili olarak hazırlanacak planlamalarda esas alınacak program kriterlerine aşağıda yer verilmektedir.
Zamana Göre
Bu kritere göre program yapılırken, işlerin yapılış sıklığı esas alınır ve işler, rutin, periyodik ya da inşaat temizliği şeklinde yürütülür.
• İnşaat temizliği,
• Günlük temizlik (rutin),
• Periyodik temizlik.
Yüzeylere Göre
Burada temizliğin yapılacak yüzeye göre gruplandırılması; malzeme, kimyasal madde uygulanacak yöntemin bu temelde oluşturulması söz konusudur.
Bu amaçla, şu temizlik türleri bulunmaktadır:
• Cam temizliği,
• Metal temizliği,
• Plastik yüzeylerin temizliği,
• Ahşap yüzeylerin temizliği,
• Taş yüzey temizliği,
• Kumaş yüzey temizliği,
• Fayans yüzey temizliği,
• Boyalı yüzey temizliği.
Kullanılan Malzemeye Göre
Temizlik işlerinin gruplandırılmasında kullanılan bir başka kriter ise, temizlikte kullanılan temel alet ve gereçtir. Örneğin, kuru temizlik ya da ıslak temizlikte kullanılacak ekipman ve temizlik malzemeleri birbirinden çok farklıdır.
Kullanılan malzemeye göre temizlik çeşitleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
• Kuru temizlik,
• Nemli temizlik,
• Islak temizlik,
• Vakumla temizlik,
• Spreyle temizlik,
• Buharla temizlik.
Çalışma Yöntemine Gore
Bu kriterde, çalışanların belli çalışma şekline yönlendirilmesi söz konusudur. Özellikle, işçilik ücretlerinin belirlenmesinde ve i§in daha kısa sürede tamamlanmasının gerektiği durumlarda temizlik işleri bu kritere göre gruplandırılır.
Bu temizlik türü şu alt başlıklara ayrılır:
• Geleneksel,
• Blok çalışma,
• Ekip çalışması
Etkili ya da başarılı bir temizlik programında; temizliğin süresi, temizliğin şıklığı, temizlik yöntemi, temizlik çözeltisinin sıcaklığı, çözeltinin kullanım süresi, kullanılan temizlik maddesinin cins ve miktarı,kullanılan araç ve gereçlerin uygun kombinasyonlarda birleşimi önemlidir.
Tüm temizlik faaliyetlerinde aşağıdaki temel süreç kullanılır:
• Görünür kirin temizlenmesi,
• Gizli kirin temizlenmesi,
• Yüzeylerin mekanik ve kimyasal korozyondan korunması (değerlerin korunması),
• Yüzeylerin görüntüsünün güzelleştirilmesi (estetik),
• Günlük bakım kolaylaştırılması (maliyet),
• Temizlik, dezenfeksiyon ve bakım optimal kombinasyonu.